Vừa qua, hệ thống xả ngầm của Formusa trở thành tâm điểm bão dư luận về nguyên nhân gây cá chết. Trước tiên là khi cá chết, báo chí đưa tin, ngư dân phát hiện hệ thống xả ngầm “bí mật” dưới đáy biển có “mùi khó chịu, ngột ngạt”, sau đó thợ lặn Vũng Áng bị “mất tích”, tiếp đến là địa phương không biết hệ thống xả ngầm này vì Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp phép, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường nói hệ thống xả ngầm này là trái phép, tiêu chuẩn nước thải cho Formusa gấp 5 lần tiêu chuẩn nước sinh hoạt… Cách thức đưa tin và bình luận của báo chí Nhà nước khiến nhân dân đang “khủng hoảng” với hiện tượng “cá chết hàng loạt” càng khiếp đảm vì cho rằng, chính quyền thiếu trách nhiệm trong cấp phép, quản lý, kiểm soát Formusa nên đã gây hậu quả nghiêm trọng.
Hệ thống xả thải của Formusa
Tuy nhiên không ít tiếng nói của giới khoa học và những người hoạt động xã hội đưa ra lập luận “khác biệt” về việc này nhằm “minh oan” cho chính quyền đang bị báo chí “bóp méo” thông tin, phát ngôn theo “cảm tính”, lái vấn đề theo hướng chính quyền thiếu trách nhiệm. Tuy nhiên, những ý kiền hoàn toàn ở góc độ chuyên môn này lại dường như “chìm nghỉm” trong bão dư luận, không ai thừa nhận, báo chí không muốn đưa tin hay phản ánh theo chiều hướng này. Đây thực sự là vấn đề rất đáng lo ngại cho báo chí xứ ta trong cách thức đưa tin đảm bảo sự “khách quan, khoa học”.
Được mùa giới “đấu tranh dân chủ” tha hồ phụ họa rằng nguy cơ Đảng, Nhà nước “bán nước, hại dân”. Đây là một facebooker vừa mới ưng cử ĐBQH thất bại phụ họa báo chí, lên án hệ thống xả thải và chính quyền Việt Nam “Dối trá đến thế là cùng” bằng bình luận “ác ý” rõ ràng. Xem link https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1797007583860609&set=a.1643524029208966.1073741828.100006541548683&type=3&theater
Nguyễn Quang A: ” CÁI TỔ CON CHUỒN CHUỒN?
Tóm tắt cô đọng note của anh Phong mà mình đã share (ai muốn xem kỹ, hãy đọc cả bài, theo link được bổ sung dưới đây). Ngó các con số vượt mức (số đỏ) thì thật hãi hùng. Thế mà bảo cá vẫn sống được trong bể nước thải đã được xử lý trước khi xả ra biển thì “DỐI TRÁ ĐẾN THẾ LÀ CÙNG”!”
Tóm tắt cô đọng note của anh Phong mà mình đã share (ai muốn xem kỹ, hãy đọc cả bài, theo link được bổ sung dưới đây). Ngó các con số vượt mức (số đỏ) thì thật hãi hùng. Thế mà bảo cá vẫn sống được trong bể nước thải đã được xử lý trước khi xả ra biển thì “DỐI TRÁ ĐẾN THẾ LÀ CÙNG”!”
Nhat Dinh: Sing quy định nước thải công nghiệp vào sông hồ không phải là hồ lấy nước uống: Xyanua 0.1mg/lít. Nếu vào tay đ/c Phong thì đồng chí gào lên gấp mẹ nó 10 lần rồi. Cadimi 0.1 vượt mẹ nó 20 lần, Crom 1mg/l vượt cả chuẩn cho phép formosa. Thủy ngân 0.05, vượt 5 lần, Phenol 0.2 vượt 7 lần… Nói chung phe muốn cứt ỉa ra phải thơm rất khó nói chuyện. Anh gặp bọn ấy tại các cuộc họp của Bộ TNMT nhiều đến mức phát ngán.
(Trích hai ý kiến của ông Nguyễn Quang A mượn “tin” của người khác để lên án chế độ và phản hồi của chuyên gia môi trường Nhất Định)
Biểu tình nổ ra đúng với “tham vọng” của giới “đấu tranh dân chủ”, Nhà nước vào cuộc dự sẽ phải đổ ra hàng chục tỷ đồng cứu chữa “thảm họa khủng hoảng thông tin” mà báo chí có một phần trách nhiệm.
Để làm rõ hơn điều này, Diễn đàn Dân chủ xin trích ý kiến tổng hợp từ một số chuyên gia về môi trường của facebooker Nguyet Van Do (được biết tác giả này đang hoạt động trong lĩnh vực thiện nguyện)
(1) Xả ngầm có nên không: Theo anh Nhất Đình – chuyên gia môi trường:
“Hệ thống xả ngầm thì google Ocean Outfalls là ra những hệ thống lớn trên thế giới còn đang hoạt động. Loại lìu tìu của nhà máy hóa dầu, nhiệt điện thì đầy nhưng khó tìm hơn. Khối lượng nước lớn, dù sạch như nước cất cũng phải xả ngầm nhiều hơn 1 điểm, qua các vòi khuếch tán để dễ trộn với nước biển mà không gây sốc cho cá. Nước làm lạnh thì xả qua kênh nối cho nó giảm bớt nhiệt độ tí nào hay tí ấy trước khi xuống biển.”
“Hệ thống xả ngầm thì google Ocean Outfalls là ra những hệ thống lớn trên thế giới còn đang hoạt động. Loại lìu tìu của nhà máy hóa dầu, nhiệt điện thì đầy nhưng khó tìm hơn. Khối lượng nước lớn, dù sạch như nước cất cũng phải xả ngầm nhiều hơn 1 điểm, qua các vòi khuếch tán để dễ trộn với nước biển mà không gây sốc cho cá. Nước làm lạnh thì xả qua kênh nối cho nó giảm bớt nhiệt độ tí nào hay tí ấy trước khi xuống biển.”
Và lúc nãy bên post anh Ngô Bảo Châu có một anh nói thế này:
“Nhiệm vụ chính của ống xả nước thải đối với khu luyện thép là thải nước làm mát, tức là nước nóng hơn môi trường. Yêu cầu khi xả nước nóng ra môi trường là phải đảm bảo nước này không làm thay đổi đáng kể nhiệt độ môi trường để ảnh hưởng tới các hệ sinh thái biển. Muốn làm điều này, phải bố trí đầu xả ở khá xa bờ, nơi có độ sâu nước khá lớn và nước nóng phải thải ra ở độ sâu khá lớn. Ở vị trí này, các điều kiện động lực như sóng, dòng chảy khá mạnh mẽ; nước nóng được thải ra sẽ đối lưu và xáo trộn mạnh với các lớp nước phía trên; do vậy, nó làm thay đổi nhiệt độ nước ở môi trường xung quanh một lượng không đáng kể.
Ngoài lý do về môi trường sinh thái như nêu trên, việc xả nước nóng ở xa bờ và khá sâu là để đảm bảo nguồn nước thải không bị dòng chảy mang vào gần bờ và bị hút lại để làm mát, do vậy giúp tăng hiệu quả cho quá trình làm mát. Lý do thứ 3 là kinh tế và sự an toàn của đường ống xả. Đặt ống ngầm sẽ giảm chi phí do đặt ở độ sâu lớn sẽ giảm tác động của sóng và không cần xây những chân đế quá cao.
Kinh nghiệm trên thế giới cho thấy nước làm mát ở các cơ sở sản xuất lớn đều được xả ra biển xa bờ bằng ống ngầm tại các độ sâu khá lớn. Không thể xả nước làm mát ở mặt biển vì nước thải sẽ làm nóng cả vùng biển, gây tác hại rất lớn tới môi trường.
Ống xả nước thải của Formosa đã được thiết kế theo các nguyên tắc nêu trên và được thiết kế tuân thủ đúng các tiêu chuẩn môi trường. Đây là lý do để Bộ TNMT cấp phép xây dựng ống này. Vấn đề còn lại là kiểm soát nước thải ra. Đó là trách nhiệm của Bộ TNMT.”
Ngoài lý do về môi trường sinh thái như nêu trên, việc xả nước nóng ở xa bờ và khá sâu là để đảm bảo nguồn nước thải không bị dòng chảy mang vào gần bờ và bị hút lại để làm mát, do vậy giúp tăng hiệu quả cho quá trình làm mát. Lý do thứ 3 là kinh tế và sự an toàn của đường ống xả. Đặt ống ngầm sẽ giảm chi phí do đặt ở độ sâu lớn sẽ giảm tác động của sóng và không cần xây những chân đế quá cao.
Kinh nghiệm trên thế giới cho thấy nước làm mát ở các cơ sở sản xuất lớn đều được xả ra biển xa bờ bằng ống ngầm tại các độ sâu khá lớn. Không thể xả nước làm mát ở mặt biển vì nước thải sẽ làm nóng cả vùng biển, gây tác hại rất lớn tới môi trường.
Ống xả nước thải của Formosa đã được thiết kế theo các nguyên tắc nêu trên và được thiết kế tuân thủ đúng các tiêu chuẩn môi trường. Đây là lý do để Bộ TNMT cấp phép xây dựng ống này. Vấn đề còn lại là kiểm soát nước thải ra. Đó là trách nhiệm của Bộ TNMT.”
(2) Hệ thống xả ngầm có phép hay trái phép ?
Có phải “Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết Formosa xả nước thải ra biển qua hệ thống ống ngầm là trái phép”, rồi yêu cầu làm nổi hay không. Thì một lần nữa, lại cảnh giác với báo chí và các facebook-ers trích dẫn không đầy đủ, chuyên gia Nhat Dinh giải thích:
“Phải nghe câu nói của Bộ trưởng trong toàn bộ ngữ cảnh thì thấy đang nói về lấy mẫu để kiểm soát. Trong ngữ cảnh ấy thì Không được phép ở đây là không được phép làm cống dài như thế mà không có điểm lấy mẫu trên mặt nước ở một vài điểm giữa và cuối. Mỗi lần lấy mẫu phải lấy mẫu ngầm ở đầu ống xả. Formosa cần điều chỉnh thiết kế làm thêm mấy điểm lấy mẫu.”
Có phải “Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết Formosa xả nước thải ra biển qua hệ thống ống ngầm là trái phép”, rồi yêu cầu làm nổi hay không. Thì một lần nữa, lại cảnh giác với báo chí và các facebook-ers trích dẫn không đầy đủ, chuyên gia Nhat Dinh giải thích:
“Phải nghe câu nói của Bộ trưởng trong toàn bộ ngữ cảnh thì thấy đang nói về lấy mẫu để kiểm soát. Trong ngữ cảnh ấy thì Không được phép ở đây là không được phép làm cống dài như thế mà không có điểm lấy mẫu trên mặt nước ở một vài điểm giữa và cuối. Mỗi lần lấy mẫu phải lấy mẫu ngầm ở đầu ống xả. Formosa cần điều chỉnh thiết kế làm thêm mấy điểm lấy mẫu.”
(3) Quy chuẩn Việt Nam có chuẩn không?
Câu trả lời tóm tắt từ anh Nhất Đình:
“QCVN nước thải công nghiệp tương đương với Singapore”.
Vậy có bảng so sánh cho thấy giá trị giới hạn được phép xả thải của Formosa lại cao hơn QCVN10-MT ở tất cả các chỉ số?
“Đương nhiên là giá trị xả thải công nghiệp phải cao hơn giá trị nước thủy vực tự nhiên. Ở Sing cũng thế mà.”
“QCVN 52 tương đương với cho phép xả vào nguồn nước không lấy làm nước uống của Sing (i.e. ra biển). Còn xả vào đường ống quay vòng được phép ô nhiễm hơn xả ra biển. Vì doanh nghiệp nhỏ (e.g. nhà hàng) không thể tự xử lý đến mức xả ra biển nên Sing phải có 3 cấp độ xả. VN còn nhiều cấp hơn, cho từng loại hình CN”
Câu giải thích đầy đủ:
…hãy lấy Singapore là nước chuẩn nhất quả đất về môi trường. Nước công nghiệp xả vào (i) cống ô nhiễm hơn nước xả vào (ii) nguồn nước không uống và nguồn nước không uống cho phép ô nhiễm hơn (iii) nguồn nước uống.
Người ta làm thế nào? Nước thải công nghiệp xử lý đạt chuẩn xả thải công nghiệp (trade) được đưa vào đường ống đến nhà máy xử lý nước công nghiệp cùng nước đô thị. Nước công nghiệp (BOD=5) phần lớn được trả lại quay vòng cho công nghiệp. Một phần được xử lý tiếp để xả vào môi trường. Một phần rất nhỏ được xử lý thành nước uống (New Water). Khách du lịch dùng New Water hay ngộ nhận là Singapore xử lý toàn bộ nước thải về chuẩn uống được. Người ta không ngu như vậy, dù họ rất giàu.
…hãy lấy Singapore là nước chuẩn nhất quả đất về môi trường. Nước công nghiệp xả vào (i) cống ô nhiễm hơn nước xả vào (ii) nguồn nước không uống và nguồn nước không uống cho phép ô nhiễm hơn (iii) nguồn nước uống.
Người ta làm thế nào? Nước thải công nghiệp xử lý đạt chuẩn xả thải công nghiệp (trade) được đưa vào đường ống đến nhà máy xử lý nước công nghiệp cùng nước đô thị. Nước công nghiệp (BOD=5) phần lớn được trả lại quay vòng cho công nghiệp. Một phần được xử lý tiếp để xả vào môi trường. Một phần rất nhỏ được xử lý thành nước uống (New Water). Khách du lịch dùng New Water hay ngộ nhận là Singapore xử lý toàn bộ nước thải về chuẩn uống được. Người ta không ngu như vậy, dù họ rất giàu.
Xem bảng chuẩn của Sing cho 3 nguồn (i) cống; (ii) nước không uống, và (iii) nước uống ở đây: http://www.nea.gov.sg/…/water-pollution-co…/allowable-limits
Những trao đổi tiếp theo là lưu lượng xả thải có hợp lý – và quá trình tham vấn cộng đồng cả về môi trường, xã hội, sức khỏe… Phần này sẽ xin biên status riêng, vì nó là tồn tại không chỉ vụ này mà bất cứ lựa chọn nào!
—————-
2 ảnh này là nguồn từ trên mạng, trong đó có tập đoàn Veolia của Pháp mà Cá (tác giả tự nhận biệt danh này) được biết là cố gắng tận dụng mọi nguồn thải – đầu vào đầu ra để tạo thành năng lượng khép kín và giảm nguồn thải. Hi vọng những tin đồn đúng là ở VN có nhà máy cũng có 1 hệ thống khép kín rất hiện đại như thế!
—————-
2 ảnh này là nguồn từ trên mạng, trong đó có tập đoàn Veolia của Pháp mà Cá (tác giả tự nhận biệt danh này) được biết là cố gắng tận dụng mọi nguồn thải – đầu vào đầu ra để tạo thành năng lượng khép kín và giảm nguồn thải. Hi vọng những tin đồn đúng là ở VN có nhà máy cũng có 1 hệ thống khép kín rất hiện đại như thế!
Nguồn https://www.facebook.com/dovannguyet/posts/10208994953295712?hc_location=ufi
—-
Phản hồi sau bài viết tổng hợp của facebook trên, một số người đọc bày tỏ lo lắng cho thực trạng đào tạo, sản xuất và cho ra lò các phóng viên, báo chí nước nhà hiện này “đào tạo báo chí cũng là một nút thắt nữa. Chúng ta đang tự rót dầu vào chân chúng ta” (Nhung Nguyen),
Quả thực, với trình độ, quyền năng và trách nhiệm của báo chí thế này thì thật đáng lo ngại. Có vẻ như báo chí giờ chỉ phỏng vấn những ai đưa tin “thuận chiều” với họ và không đếm xỉa đến những thông tin (dù khoa học) mà trái với “định kiến” của họ chăng
GĐTQT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét